-
1 без оглядки
артына карамыйча, алдын-артын карамый -
2 гнать в шею
-
3 за
1. предлогс вин. п.при указании на направление движения за пределы чего-л.аръяғына, артына, тышына, ситенә2. предлогс вин. п.при указании цели действия, предмета, лица, в защиту которого совершается действиеөсөн3. предлогс вин. п.при обозначении цены-ға/-гә, өсөн4. предлогс вин. п.при указании лица, вместо которого кто-л. действуетөсөн, урынына5. предлогс вин. п.указывает на лицо, предмет, на который направлено действие-дан/-дән6. предлогс вин. п.при обозначении лица, предмета, который вызывает какое-л. чувствоөсөн7. предлогс вин. п.при указании на то, в каком качестве воспринимается кто-что-л.итеп, тип8. предлогс твор. п.при указании на предмет, место, позади которого происходит действиеартында, ситендә9. предлог.с твор. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л., где происходит действиеартында, эргәһендә, янында10. предлог.с твор. п.при обозначении движения, следования за кем-чем-л.артынан, арттан11. предлогс твор. п.при указании на непрерывность следования одного за другимартынан, һуңынан, бер-бер артлыодин за другим — береһе артынан икенсеһе, бер-бер артлы
12. предлогс вин. п.при указании предмета, места, лица, по другую сторону которого что-л. помещено-ға/-гә, эсенә, артына13. предлогс твор. п.при указании на причинусәбәпле14. предлогс твор. п.при указании лица, предмета, ради получения которого совершается действиеартынан, маҡсатынан сығып, -ға/-гә15. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, который является объектом действия-ды/-де16. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия-да/-дәочередь за мной — сират миндә, минең сират
17. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, которому присущи те или иные свойства-ды/-де18. предлогс твор. п.при указании на номер, подпись и т.п. внешние признаки документа-лы/-ле, булған, менән19. предлогв знач. сказ.ыңғайвсе за, он один против — бөтәһе ыңғай, ул бер үҙе ҡаршы
20. предлогс вин. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л.артына, янына, эргәһенә21. предлогс вин. п.при указании на начало действия, обычно с глаголом-ға/-гә22. предлогс вин. п.при указании на промежуток времени, в течение которого совершается что-л.-да/-дә, эсендә, буйындасделать за два часа что-л. — нимәнелер ике сәғәт эсендә эшләү
23. предлог.с вин. п.при указании на время, отделяющее одно событие от другогоалда(н), элек, элгәре24. предлогс вин. п.при указании на превышение предела, меры-дан/-дән ашыу (артыу)25. предлогс вин. п.при указании на расстояниеарала, алыҫлыҡта, ерҙә26. предлогс вин. п.при указании причиныөсөн -
4 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
5 оглядка
ж1) см. оглянутьсябез оглядки — алдына-артына карамый; артына борылып карамыйча
2) ( осторожность в действиях) саклык; абайлылык -
6 зайти
сов.1) керү, кереп чыгу2) ( за кем-чем) алырга керү, алып чыгарга керү3) керү, барып керү4) әйләнеп керү; читләтеп керү5) бату, баю6) башлану, башланып китүразговор зашёл о... — сүз... турында башланып китте
• -
7 заложить
сов.1) ( что) (артына) кую2) ( что) (әллә кая) кую, ( каядыр) кую3) ( что) тутыру, тутырып бетерү4) ( что) томалау, каплау, томалап (каплап) кую5) ( что) салу, сала башлау6) перен. ( что) урнаштыру, тудыру7) ( что) сакларга салу8) ( кого-что) (запрячь) җигү9) ( кого-что) закладка салу10) безл.; разг. ( что) тыгылу, томалану11) ( что) билге салып кую, кәгазь (тасма) кыстыру -
8 подцепиться
сов.артына ябышу, [астан] ябышып асылыну, артына асылыну -
9 завалиться
1. сов.артына төшөү, төшөп китеү2. сов.төпкә батыу3. сов. разг.ҡырынайыу, ҡырын ятыу (ауыу), артҡа ауыу4. сов. разг.ауыу, ҡолау5. сов. перен., прост.провалитьсябарып сыҡмау, үтәй алмау6. сов. прост.лечь, улечьсяйоҡларға ятыу, ауыу, тәгәрәү(хоть) завались прост. - бик күп, тулып ята -
10 надписать
1. сов. чтоөҫтөнә (артына, тышына) яҙып ҡуйыу (яҙыу), (берәй нәмә) яҙыу2. сов. чтовыше написанного ранееяҙылған юл өҫтөнә яҙыу -
11 восвояси
өз бетімен, алды-артына қарамай -
12 завалиться
-
13 задать
1)2)3)4)5)6)устар. задать овса лошадям — аттарға сұлы салу
-
14 задвигаться
-
15 закрутить
-
16 заронить
-
17 зачесать
1)2) ( начать чесать) -
18 оглядка
разг.1)2) -
19 рвануть
-
20 взашей
нареч.; прост.; = взашеиҗилкәсенә биреп, артына тибеп
См. также в других словарях:
посу — (ПОСЫНУ) – 1. Кешеләргә, хайван кошларга күренмәс өчен берәр җиргә, берәр нәрсә артына, эченә яшеренү, качу. Берәр нәрсә эченә яки артына яшеренү (табигать күренешләре, җансыз нәрсәләр тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арт — Тирәлектә: күз караган якка капма каршы як; киресе: Ал. с. Арттагы, арткы, артта торган 2. Кеше гәүдәсендә һәм киемдә: арка ягы 3. Хайван гәүдәсендә: баш ягына капма каршы як, артсан 4. Нәр. б. ал ягының каршысындагы өлеше, арткы өлеше. Урындык,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бату — ф. 1. Сыеклык төбенә китү. Көпшәк яки үзле масса эченә өлешчә яки бөтенләй кереп урнашу. Сыек яки үзле масса эченә кереп үлү. Басканда уелып керү, көпшәк булу, тотмау (юл яки аяк баскан җир тур.) 2. Уелып керү, чокырланып тору 3. Нык чылану яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
баю — I. Бату, офык артына китү (күк җисемнәре тур.). II. БАЮ – 1. Байлык җыю, бай була бару 2. Мәгънәви кыйммәте булган нәрсәләр белән тулылану яшәешем матурайды, баеды … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиле — 1. Киләптәге җепне чуалтмас өчен куела торган бау, ул җепләрнең чатлашып килгән урынына бәйләнә. Туку станында көре артына урнаштырылган, шул ук хезмәтне үти торган таяк 2. Гомумән төрле максатларда кулл. тор. элмәкле, муенсалы бау, киндерә.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
колонна — 1. Фронтоннарны, бинаның эчке өлешләрен терәп тотып торган архитектура корылмасының юан һәм озын багана сыман бер кисәге 2. Берсе артына икенчесе басып тезелгән хәрби хезмәткәрләр, хәрби отрядлар рәте, сафы. Шундый тәртиптә урнашкан яки хәрәкәт… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рампа — 1. Сәхнәне яктырту өчен сәхнә алдына тезелгән лампаларны каплап торган барьер. Шундый барьер артына урнаштырылган һәм сәхнәнең алгы ягын түбәннән яктыртып торган аппаратура 2. Зур бинаның (мәс. завод бинасының) транспорт кереп чыгып йөри, йөкләр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рәшәткә — 1. Тар такталардан тезеп яки металл чыбыкларны аркылы торкылы беркетеп эшләнгән корылма. Такта яки металл чыбыклар белән берәр нәрсәне, урынны әйләндереп алган койма, киртә 2. Каты ягулык янганда көле аска төшсен өчен куелган челтәр. РӘШӘТКӘ… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төрү — ф. 1. Берәр нәрсәне кат кат бөкләү, бөтерү 2. Тәмәкене тартыр өчен кәгазь кисәгенә салып, тыгыз итеп бөтереп, нечкә, кыска челем ясау 3. Берәр нәрсәне кәгазьгә, чүпрәккә һ. б. ш. урау. Шундый эш өчен ярарлык төрү кәгазе 4. Берәр кешене материал,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тың-тук — Каты әйбер белән икенче каты әйбергә сукканда бер зыңгылдап, бер тукылдап чыккан тавышны белдерә. II. ТЫҢ – ТЫҢГА ЙӨРҮ (ЧЫГУ) – этн. Берәр эшне фаллау (гадәттә читтәге кешенең язмышын белү) өчен кичен кемнең дә булса тәрәзә артына барып,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чайнворд — Буш шакмакларга берсе артына берсе тоташкан сүзләр язудан торган башваткыч (кроссвордка охшаш) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге